Burza mózgów

Burza mózgów (ang. brainstorm) to technika wymyślona przez Alexa Faickneya Osborna (1888-1966) w 1948 roku, w której grupa ludzi spotyka się, aby wygenerować nowe pomysły dotyczące określonego obszaru zainteresowań. Stosując zasady, które usuwają zahamowania, ludzie mogą swobodniej myśleć i poruszać się w nowych obszarach myślenia, tworząc wiele pomysłów i rozwiązań.

Uczestnicy przedstawiają pomysły w miarę ich pojawiania się, a następnie omawiają pomysły przedstawione przez innych. Wszystkie pomysły są zapisywane i nie mogą być krytykowane. Dopiero gdy sesja burzy mózgów się skończy, pomysły zostaną ocenione. Jest to tradycyjny sposób przeprowadzania “burzy mózgów”.

Głównym wynikiem sesji “burzy mózgów” może być kompletne rozwiązanie problemu bądź lista pomysłów, które zostaną przekształcone w opracowanie programu roboczego w celu znalezienia rozwiązania w późniejszym czasie.

Jak przeprowadzić burzę mózgów?

Czego potrzebujemy?

• Konkretny problem / wyzwanie wyrażone jako pytanie.
• Grupa od 5 do 10 osób. Chcemy mieszanej grupy kobiet i mężczyzn, ekspertów i nie-ekspertów. Grupa może zawierać, menedżerów, pracowników, osoby z różnych szczebli w firmie. Każdy może mieć pomysły, które mogą pomóc w rozwiązaniu problemu.
• Lidera, który zapewni przestrzeganie kilku podstawowych zasad.

1. Lider lub inny członek opisuje problem. Problem jest wyrażony jako pytanie (można to zrobić przed spotkaniem lub jako pierwszy krok w spotkaniu).
2. Problem musi być wyjaśniony w taki sposób, że wszyscy członkowie grupy zrozumieją jego istotę.
3. Niektóre fakty / szczegóły dotyczące problemu są dostarczane przed rozpoczęciem burzy mózgów. Wycieczka w terenie lub wizyta w miejscu, w którym występuje problem, może pomóc członkom grupy w zrozumieniu natury problemu.
4. Grupa spotyka się w półkolu i zaczyna szturmować problem. Każdy po prostu wypowiada swoje pomysły. Wszystkie pomysły są mile widziane, proste pomysły, szalone pomysły. Chcemy jak najwięcej pomysłów. Im więcej pomysłów, tym lepiej. Żaden członek grupy, w tym lider, nie może krytykować żadnego pomysłu. Wszyscy są zachęcani do korzystania z pomysłów innych członków grupy, aby wymyślić pomysł pochodny.
5. Wszystkie pomysły są zapisywane przez lidera w miejscu ogólnie dostępnym dla wszystkich członków grupy. Najłatwiejszym sposobem rejestrowania pomysłów jest lista na flipcharcie lub tablicy. Nie odnotowujemy pomysłów słowo po słowie, ale staramy się używać słów kluczowych lub krótkich fraz.

Sesja burzy mózgów trwa od 30 minut do 1 godziny. Po spotkaniu lista pomysłów jest kopiowana i dystrybuowana do wszystkich członków grupy. Dobrym sposobem jest zrobienie zdjęcia tablicy lub flipcharta  aparatem cyfrowym lub smartfonem.

Ocena pomysłów

Pomysły można ocenić na drugim spotkaniu. Oto łatwy sposób na ocenę pomysłów.

• Przejrzyj wszystkie zebrane pomysły, jeden po drugim i wyeliminuj wszelkie duplikaty.
• Rozdaj każdemu pracownikowi pakiet pięciu okrągłych naklejek, które następnie umieszcza przy pomysłach, które najbardziej mu się podobają. Można umieścić wszystkie kropki na jednej idei, na 5 różnych pomysłach lub na dowolnej innej kombinacji. Jeśli nie masz nalepek, można również użyć markera i narysować kropkę.

Cztery podstawowe zasady (opisane przez Osborna)

1. Podczas burzy mózgów nie jest dozwolona żadna krytyka (ocenę pomysłów wykonuje się po burzy mózgów).
2. Ilość jest ważna. Im więcej pomysłów, tym lepiej (nie przejmuj się wypowiadaniem tylko “dobrych” pomysłów).
3. Szalone pomysły są mile widziane (wielokrotnie najbardziej szalone pomysły okazują się najlepsze).
4. Łączenie pomysłów lub wykorzystywanie ich do tworzenia pomysłów pochodnych jest wskazane.

Mapa umysłu – sposobem rejestrowania pomysłów podczas spotkania

• Na tablicy
• Na komputerze, na którym mapa myśli jest wyświetlana na ekranie widocznym dla wszystkich członków grupy.
• Można stosować różne kolory.
• Nie odnotowujemy pomysłów słowo po słowie, ale staramy się używać słów kluczowych lub krótkich fraz.

Mapy myśli porządkują pomysły w formie koła. Pomysły to gałęzie, które promieniują od centrum, w którym występuje problem lub wyzwanie. Pomysły, które są skojarzeniami innych pomysłów, mogą być pod-gałęziami wywodzącymi się z głównych gałęzi.

Mapowanie myśli wymaga nieco doświadczenia, ale jest dobrą zabawą i ułatwia ludziom kojarzenie (znajduj pomysły na podstawie pomysłów innych członków).

Wadą mapowania umysłu jest to, że na tablicy najprawdopodobniej zabraknie nam miejsca. Mapowanie umysłu na komputerze może rozwiązać ten problem i ułatwić późniejsze zmienianie pomysłów.

Dlaczego burza mózgów jest skuteczna?

• Jest zabawna.
• Zachęca do kreatywności i zniechęca do krytyki podczas fazy poszukiwania pomysłów. Ocena pomysłów jest oddzielona od zbierania pomysłów.
• Pomysły jednego członka mogą być używane przez innych członków grupy, aby wymyślić więcej pomysłów. Osborn nazywa to “zarażeniem” i “reakcją łańcuchową”.

Burza mózgów w pojedynkę: czy mogę samodzielnie przeprowadzić burzę mózgów?

Choć pierwotnie wymyślono tę technikę jako grupową, jednak nic nie stoi na przeszkodzie do zrobienia samodzielnej burzy mózgów. Ponownie użyj konkretnego problemu, który chcesz rozwiązać . Znajdź fakty i dodatkowe informacje. Napisz problem jako pytanie. Następnie poświęć około 20 do 30 minut na spisanie wszystkich pomysłów, na jakie możesz sobie pozwolić (na przykład jako listę). Zanotuj kluczowe słowa i krótkie frazy. Nie oceniaj żadnych pomysłów, które przychodzą ci na myśl. Tylko napisz. Możesz użyć mapy myśli do swojej burzy mózgów.

Zalety burzy mózgów

• zachęca do kreatywności i otwartości na nowe pomysły
• szybko wytwarza wiele różnorodnych i niecodziennych pomysłów
• łączy proste elementy w celu stworzenia oryginalnych pomysłów
• uniemożliwia najbardziej dominującym członkom wpływanie na grupę, sprawiając, że wszyscy są równi
• zwiększa potencjał twórczy ludzi
• poprawia relacje interpersonalne i komunikację
• opowiada się za rozpadem klasycznych metod pracy i skłania uczestników do wyjścia z własnych schematów mentalnych i metodologicznych nawyków, z korzyścią dla kreatywności i wyobraźni
• wzmacnia umiejętność aktywnego słuchania
• stymuluje reinterpretację wyrażanych idei i zdolność wykorzystywania wkładu innych w celu realizacji wspólnych doświadczeń

Zobacz też

• Obeya - burza mózgów w wielkim pomieszczeniu